Kun jij altijd vertellen wat je wil, of heb je soms te weinig woorden? Ga dan nieuwe woorden maken zoals: knotsdikblij, mesdunboos, of vlinderkleurigblij.
Wat gaan we doen dit keer?
Door woorden te combineren kan een nieuw woord ontstaan, een samengesteld woord. Deze woorden kunnen de start zijn voor een filosofisch gesprek over taal. Vervolgens kun je de kinderen de opdracht geven een gedicht te schrijven met deze nieuwe woorden. Je start met het dobbelen van samengestelde woorden.
Hoe werkt het?
Gebruik bij deze oefening drie wolken. Op de wolken vul je het volgende in (je kan naar eigen smaak variëren):
Wolk 1: voorwerp
Bijvoorbeeld knots, mes, bloempot, fiets, vlinder, etc.
Wolk 2: bijvoeglijk naamwoord
Bijvoorbeeld dik, dun, harig, lang, kleurig, etc.
Wolk 3: een gevoel
Bijvoorbeeld blij, boos, verdrietig, humeurig, etc.
Dan krijg je woorden als knotsdikblij of mesdunboos, of vlinderkleurigblij.
Filosoferen
Vertel aan de kinderen dat in gedichten vaak zelfverzonnen woorden staan. Zo staat er in het gedicht ‘Boos’ van Hans Hagen uit de bundel ‘Nooit denk ik aan niets‘ dit:
rode knetter dynamiet
takkenbijter kakkepiet
stekkert kukert slakkensop
de boze bui knalt uit mijn kop
Dat doen dichters omdat er niet altijd genoeg woorden zijn om gevoelens uit te drukken. Vraag de kinderen wat zij hiervan vinden, vinden zij dat er genoeg woorden zijn om te zeggen wat ze voelen of vinden? In welke situaties missen de kinderen woorden?
Gespreksfragment
‘Ik heb soms niet genoeg taal. Dan wil ik ‘hou op’ of zo zeggen maar dan weet ik niet wat ik wil zeggen en dan ga ik ineens schelden. Dat is als ik echt heel erg kwaad ben. Dan kan ik geen gewone woorden vinden.’
‘Als ik verdrietig ben, dan ben ik echt heel geïrriteerd door iemand en dan kan ik dat niet uitleggen. Dan heb ik niet de goede taal.’
‘Je kan toch zeggen: weten jullie wel hoe dit voelt, dit voelt niet fijn?’
‘Ja, oké, maar dat nemen pestkoppen niet echt serieus aan.’
‘Het is ook wel als je heel boos bent, dan zeg je jojojojojojo en dan ga je tenminste niet schelden.’
Tekenen
Laat de kinderen daarna eventueel bij een van de samengestelde woorden een tekening maken.